Μαραθόπολη Μεσσηνίας
Η Μαραθόπολη ή Μαραθούπολη ή Μάραθος (συνηθισμένη αναφορά), είναι παραλιακός οικισμός κοντά στους Γαργαλιάνους και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.
Αποτελεί το επίνειο, δηλαδή το λιμάνι, των Γαργαλιάνων. Το καλοκαίρι ο πληθυσμός του αυξάνεται, επειδή η περιοχή έχει έντονη τουριστική κίνηση και αποτελεί παραθεριστικό πόλο έλξης κόσμου από τις γειτονικές περιοχές της Μεσσηνίας, καθώς στο παραθαλάσσιο αυτό χωριουδάκι λειτουργούν ενοικιαζόμενα δωμάτια, κάμπινγκ, ξενώνες και ξενοδοχεία.
Τοποθεσία
Η Μαραθούπολη έχει μηδενικό υψόμετρο (0 μ.) από τη θάλασσα, καθώς βρέχεται από τα νερά του Ιονίου Πελάγους. Βρίσκεται δυτικά από τους Γαργαλιάνους, από τους οποίους απέχει περίπου 5,5 χιλιόμετρα και νότια από τα Φιλιατρα, από τα οποία απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα στη διαδρομή με κατεύθυνση προς την Κυπαρισσία, από την οποία απέχει περίπου 27 χιλιόμετρα. Στην αντίθετη κατεύθυνση της διαδρομής προς τα νοτιοανατολικά και την Πύλο απέχει από αυτήν επίσης περίπου 27 χιλιόμετρα.
Ιστορία
Η ίδρυση της Μαραθούπολης στην ομώνυμη ως τότε τοποθεσία, ανάγεται στο έτος 1859, σύμφωνα με διάταγμα του τότε βασιλιά Όθωνα, μετά από εισήγηση του αρμόδιου υπουργού Εσωτερικών. Η Μαραθόπολις προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Πλαταμώδους πριν από το 1889, ενώ το 1899 μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας, για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται στον Νομό Μεσσηνίας, ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 το χωριό αποσπάται από τον Δήμο Πλαταμώδους και ορίζεται έδρα της κοινότητας Μαραθοπόλεως. Η Μαραθόπολις παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», προσαρτάται στον κατηργημένο Δήμο Γαργαλιάνων, ενώ από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας.
Κτίρια και αξιοθέατα
Στο χωριό λειτουργεί νηπιαγωγείο, το οποίο στεγάζεται στο χώρο του πρώην δημοτικού σχολείου Μαραθούπολης, ενώ υπάρχουν εκτός από τις κατοικίες και τα εμπορικά καταστήματα, τα παραδοσιακά καφενεία του χωριού. Επίσης, καφέ και εστιατόρια, μπαρ και ψαροταβέρνες, που βρίσκονται στον παραλιακό πεζόδρομο στην νότια πλευρά του χωριού και κοντά στον λιμενοβραχίονα στην δυτική πλευρά, καθώς και πολλές τουριστικές εγκαταστάσεις με ενοικιαζόμενα διαμερίσματα-δωμάτια, ξενοδοχεία, αλλά και κάμπινγκ. Η εκκλησία του χωριού είναι ο «Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος», ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας.
Και από τις δυο πλευρές της Μαραθούπολης υπάρχουν παραλίες με άμμο ή βράχια. Στα αξιοθέατα της περιοχής, περιλαμβάνεται ο φυσικός κυματοθραύστης της Μαραθούπολης, δηλαδή η κοντινή νήσος Πρώτη, η οποία προστατεύει σε απόσταση 2 περίπου ναυτικών μιλίων το λιμάνι της Μαραθούπολης με τον δικό του τεχνικό κυματοθραύστη και τον μικρό του φάρο, και στην οποία βρίσκεται η παραλία Βουρλιά (η πρόσβαση γίνεται μόνο με καΐκι). Σε κοντινές αποστάσεις βρίσκονται κι άλλες παραλίες, όπως η Παραλία του Λαγκουβάρδου, η Παραλία του Αϊ-Γιαννάκη, η Παραλία του Βρωμονερίου, η Παραλία της Αγιά Σωτήρας στον Βρυσόμηλο (ή Αγία Σωτήρα) και η Παραλία της Χρυσής Ακτής, γνωστή και ως «Μάτι», κοντά στα Ρίκια.
Δύο χιλιόμετρα νοτιότερα της Μαραθούπολης και έξι περίπου χιλιόμετρα δυτικά των Γαργαλιάνων, στο λιμανάκι του Διαλισκαριού, αναφέρεται ότι τη δεκαετία του 1920-30, βρέθηκε σημαντική ποσότητα και ποιότητα αρχαίων ευρημάτων των ιστορικών και κυρίως των ρωμαϊκών χρόνων. Ψηφιδωτά δάπεδα και πλακόστρωτα, τάφοι, δεξαμενές, μαρμάρινοι ραβδωτοί και αράβδωτοι κίονες ιωνικοί και κορινθιακοί, κιονόκρανα ιωνικού ρυθμού, υπολείμματα μεγάλων κτισμάτων και οχυρώσεων και επιγραφές υπήρχαν σε μεγάλη έκταση γύρω από τον μικρό όρμο. Τα ευρήματα αυτά ήταν αρκετά για να ταυτίσουν το λιμανάκι του Διαλισκαριού με την αρχαία Εράνα. Η ακριβής χρονολογία της καταστροφής της αρχαίας Εράνας δεν είναι γνωστή αλλά αυτή πρέπει να τοποθετηθεί στον 6ο ή το πολύ στον 7ο μ.Χ. αιώνα. Ο υπολογισμός αυτός βασίζεται σε επιγραφικά ευρήματα αλλά και σε νομίσματα που βρέθηκαν κατάσπαρτα στην περιοχή και φθάνουν μέχρι «Ιουστίνου και Σοφίας» (576-577 μ.Χ.). Επίσης από την ανακάλυψη τάφων των υστερο-ρωμαϊκών χρόνων στην περιοχή Ανεμόμυλος Γαργαλιάνων συμπεραίνουμε ότι πράγματι υπήρξε κατοίκηση εκεί, πιθανώς από τους διασωθέντες από την πειρατική επιδρομή κατοίκους της αρχαίας Εράνας. Βέβαια στο Διαλισκάρι βρέθηκαν και πολλά βενετικά νομίσματα που πρέπει όμως να σκορπίστηκαν εκεί στην πρώτη Βενετοκρατία, όταν το Λιμανάκι χρησίμευε σαν επίνειο των Γαργαλιάνων.
Τοπικά έθιμα – πανηγύρια
Τα τοπικά έθιμα και τα πανηγύρια της Μαραθούπολης διακρίνονται για την ιδιαιτερότητά τους:
- Την Καθαρά Δευτέρα, σε γιορτή που διοργανώνει ο «Πολιτιστικός Σύλλογος Μαραθόπολης», πραγματοποιούνται διάφορα χιουμοριστικά δρώμενα και παραδοσιακοί χοροί, ενώ προσφέρονται παραδοσιακά εδέσματα.
- Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, μετά την τελετή της Αποκαθήλωσης, η περιφορά του Επιταφίου φτάνει στο λιμανάκι και ο στολισμένος με άνθη Επιτάφιος τοποθετείται σε καΐκι κάνοντας τον περίπλου της ακτής του χωριού. Ανήμερα το Πάσχα, μετά τον «Εσπερινό της Αγάπης» και τις αναστάσιμες ευχές, πραγματοποιείται το έθιμο «Το κάψιμο του Ιούδα», το οποίο σύμφωνα με την τοπική παράδοση διατηρείται αναλλοίωτο για πάνω από έναν αιώνα.
- Κάθε χρόνο, κατά τον μήνα Αύγουστο, πραγματοποιείται το πανηγύρι για τον εορτασμό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου), το πανηγύρι για τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), καθώς και η «Γιορτή της Σαρδέλας», όπου προσφέρονται τοπικά εδέσματα, σαρδέλα τηγανιτή και παραδοσιακή ριγανάδα. Στην αντικρυστή νήσο Πρώτη, όπου βρίσκεται η Μονή της Χρυσοπηγής, γίνονται εορταστικές λειτουργίες τον Αύγουστο (22 και 23) και στις 23 Σεπτεμβρίου, όπου γίνεται εκεί το πανηγύρι για τον εορτασμό της Παναγίας της Γοργοπηγής.
- Καλοκαιρινές εκδηλώσεις, με ποικίλα προγράμματα, διοργανώνει και ο «Εμπορικός Σύλλογος Μαραθόπολης».
Πηγή: Μαραθόπολη Μεσσηνίας
